Lekenhulpverlening houd in dat personen, zijnde niet-professionals, betrokken zijn bij het verlenen van hulp en ondersteuning aan anderen in bepaalde (nood-) situaties. Het is een concept waarbij mensen zonder formele opleiding of training in de hulpverlening tóch een rol spelen bij het bieden van basiszorg en ondersteuning aan personen.
Lekenhulpverlening komt vaak voor in situaties waar professionele hulpverleners niet direct beschikbaar zijn, of waar er behoefte is aan aanvullende ondersteuning naast professionele zorg. Het kan bijvoordbeeld voorkomen bij natuurrampen, noodsituaties, gemeenschapsgerichte programma's en zelfs in dagelijkse situaties waarin mensen elkaar helpen.
De inhoud van lekenhulpverlening kan variëren afhankelijk van de specifieke situatie en/of behoeften van de betrokkenen. Over het algemeen omvat het echter elementen zoals:
-
Eerste hulp: Lekenhulpverleners kunnen basisvaardigheden in Eerste Hulp leren, zoals het verlenen van reanimatie, het stoppen van bloedingen, het behandelen van brandwonden, het omgaan met verstikking, het verbinden van wonden en het controleren van de vitale functies.
-
Psychosociale ondersteuning: In noodsituaties of traumatische gebeurtenissen kunnen lekenhulpverleners emotionele en psychologische steun bieden aan getroffenen. Ze kunnen luisteren, empathie tonen en mensen helpen om te gaan met stress, verdriet en angst.
-
Basisgezondheidszorg: Lekenhulpverlening kan ook het verstrekken van basisgezondheidszorg omvatten, zoals het toedienen van medicijnen1, het verbinden van wonden, het controleren van de vitale functies en het bevorderen van hygiënepraktijken.
-
Rampenparaatheid en -preventie: Lekenhulpverleners kunnen betrokken worden bij voorlichtingscampagnes en trainingen om gemeenschappen voor te bereiden op mogelijke rampen of noodsituaties. Ze kunnen mensen leren hoe ze zichzelf en anderen kunnen beschermen, evacuatieplannen kunnen opstellen en basisrisicobeoordelingen kunnen uitvoeren.
Het is belangrijk op te merken dat lekenhulpverleners geen professionele hulpverleners zijn. Hun rol is beperkt tot het bieden van basiszorg en ondersteuning. Ze moeten samenwerken met, en ondersteund worden door professionele hulpverleners wanneer dat nodig is.
1 Het verstrekken van medicijnen door leken valt onder de categorie mantelzorg.